રિદ્ધિના હાથમાં ચાની કપ થરથરતી હતી. વિંઝાતા પડદા પાછળથી સૂર્યનો એક કિરણ તેના ચહેરા પર પડ્યો, ને અચાનક ૨૪ વર્ષના જીવનનો સમયચક્ર તેની આંખો સામે ઘૂમવા લાગ્યો.
બે વર્ષથી લગ્નના ગોળ-ધાણાની અસંખ્ય બેઠકો. રિદ્ધિના મનમાં તિરસ્કારનું એક નાનકડું બીજ રોપાઈ ચૂક્યું હતું. “મારી કોલેજ પૂરી થવામાં હજી થોડા મહિના બાકી છે, ને બધાને ફક્ત મારા લગ્નની પડી છે,” તે વિચારતી.
એક સાંજે, એક ખૂણામાં બેઠેલા સૌમ્ય સાથે તેની નજર મળી. નજરો મળી ને જાણે કોઈ અદ્રશ્ય તારમાં સૂર વહેવા લાગ્યા. સૌમ્યના ચશ્માની પાછળ ઊંડા કાળા નેત્રો, રિદ્ધિના હૃદયમાં ઉતરી ગયા.
“તમને સાહિત્ય ગમે છે?” સૌમ્યે પૂછ્યું.
રિદ્ધિએ માથું હલાવ્યું. “હા, પ્રેમચંદ મારા પ્રિય લેખક છે.”
“અને મારા પણ,” સૌમ્યના ચહેરા પર મંદ સ્મિત ફરકી ઊઠ્યું.
બસ, એક જ મુલાકાતમાં બધું બદલાઈ ગયું. બે મહિનામાં સગાઈ થઈ ગઈ. રિદ્ધિના માતા-પિતાના ચહેરા પર રાહતની લાગણી સ્પષ્ટ દેખાતી હતી.
લગ્નની રાત્રે આકાશમાં અસંખ્ય તારાઓ ટમટમી રહ્યા હતા. રિદ્ધિના લાલ ઘાઘરાનો પાલવ હવામાં લહેરાતો હતો. સૌમ્ય તેની તરફ જોઈ રહ્યો હતો – જાણે કોઈ દુર્લભ ચિત્ર જોઈ રહ્યો હોય.
“તમે ખૂબ સુંદર લાગો છો,” તેણે ધીમેથી કહ્યું.
લગ્નના ત્રીસ દિવસ વીતી ગયા. રિદ્ધિને હવે સાસરિયામાં પોતાનું સ્થાન શોધવાની મથામણ શરૂ થઈ ગઈ. સૌમ્યના પિતા – શિવાંગભાઈ – સાધુ જેવા સ્વભાવના હતા. સૌમ્ય પોતે પણ તેની માફક ઉદાર હૃદયનો હતો. પરંતુ મીનાક્ષીબેન… સાસુમાં સદાય કડવાશ ભરેલી રહેતી.
“આમ નહીં, આ રીતે કર,” મીનાક્ષીબેન નિત્ય કહેતાં. “તારા હાથની ચા તો કડવી લાગે છે.”
રિદ્ધિ મૌન રહેતી, પણ તેના અંતરમાં ઝંઝાવાત ચાલતો.
એક મહિનો સાસરીમાં વિતાવ્યા પછી પિયર આવતાં જ રિદ્ધિ જાણે ફરી પાછી નાની બાળકી બની ગઈ. ભાર વિનાની, મુક્ત.
સંધ્યા સમયે તેના પિતા, ભદ્રેશભાઈ, બગીચામાંમાં બેઠા હતા. રિદ્ધિ પાસે આવીને બેઠી.
“બેટા, તારા ચહેરા પર કંઈક વાદળ ઘેરાયા છે,” તેમણે ધીમેથી કહ્યું. “કહે, શું છે?”
રિદ્ધિની આંખોમાં પાણી આવી ગયા. “પપ્પા, મારા સાસુ… મને એક પળ પણ ચેનથી રહેવા નથી દેતા. દરેક વાતમાં ટોક-ટોક. હું કંઈ પણ કરું, તેમને કદી પસંદ નથી પડતું.”
ભદ્રેશભાઈના ચહેરા પર ચિંતાની રેખાઓ ઊપસી આવી. તેમણે રિદ્ધિના માથા પર હાથ ફેરવતાં કહ્યું, “આવતી કાલે સવારે આનો ઉપાય બતાવીશ.”
સવારે નાસ્તા બાદ, ભદ્રેશભાઈએ રિદ્ધિને બગીચામાં બોલાવી.